Cây Mắc Cỡ (Cây Xấu Hổ): Tác Dụng, Cách Dùng Và Những Điều Cần Biết
Cây mắc cỡ, hay còn gọi là cây xấu hổ, trinh nữ, là loại cây mọc hoang quen thuộc với người Việt. Ít ai biết rằng, bên cạnh vẻ ngoài độc đáo với khả năng “e thẹn” khi chạm vào, loài cây này còn chứa đựng nhiều tác dụng chữa bệnh bất ngờ. Hãy cùng Isito – Tự nhiên nguyên chất khám phá những công dụng tuyệt vời của cây mắc cỡ, cách sử dụng hiệu quả và an toàn, cũng như những thông tin hữu ích khác.
Cây mắc cỡ với những bông hoa tím nhỏ xinh
Cây Mắc Cỡ Là Gì? Đặc Điểm Nhận Dạng
Cây mắc cỡ ( Mimosa pudica ) thuộc họ Trinh nữ. Loài cây này nhỏ nhắn, thường cao từ 30-50cm, có thể bò hoặc leo. Thân cây có gai nhọn, phân nhiều nhánh. Lá kép lông chim, màu xanh thẫm. Hoa nhỏ màu tím hồng, mọc thành chùm ở nách lá, thường nở rộ vào mùa hè. Quả hình sao, có lông cứng.
Điểm đặc biệt nhất của cây mắc cỡ là khả năng khép lá lại khi bị chạm vào, như thể “xấu hổ”. Đây là cơ chế tự vệ của cây trước các tác động bên ngoài.
Phân Bố Và Thu Hái Cây Mắc Cỡ
Cây mắc cỡ có nguồn gốc từ Nam Mỹ, hiện đã phổ biến ở nhiều nước nhiệt đới, trong đó có Việt Nam. Cây thường mọc hoang ở ven đường, bãi cỏ, bờ bụi. Lá và cành được thu hái vào mùa khô, có thể dùng tươi hoặc phơi khô. Rễ cây được thu hái quanh năm, rửa sạch, thái mỏng, phơi khô để bảo quản.
Thành Phần Hóa Học Của Cây Mắc Cỡ
Cây mắc cỡ chứa nhiều thành phần hóa học có lợi cho sức khỏe, bao gồm:
- Alkaloid: Mimosin, seien
- Flavonoid: Có tác dụng chống oxy hóa, kháng viêm.
- Axit amin, alcol, acid hữu cơ: Cung cấp dưỡng chất cho cơ thể.
- Chất nhầy (trong hạt), chất dịch tương tự adrenalin (trong lá), selen (trong lá và quả): Có nhiều tác dụng dược lý.
Tác Dụng Của Cây Mắc Cỡ Theo Y Học Cổ Truyền Và Nghiên Cứu Khoa Học
Cây mắc cỡ được sử dụng trong cả y học cổ truyền và hiện đại.
Cây Mắc Cỡ Chữa Bệnh Gì?
Theo y học cổ truyền, cây mắc cỡ có tác dụng:
- An thần, chữa mất ngủ.
- Giảm đau, hạ sốt, tiêu viêm.
- Điều trị viêm phế quản, viêm gan, viêm kết mạc.
- Trị sỏi niệu, phong thấp.
Các nghiên cứu khoa học cũng chỉ ra nhiều tác dụng tiềm năng của cây mắc cỡ:
- Chống viêm, giảm đau: Tác dụng tương đương aspirin.
- Chống oxy hóa: Bảo vệ tế bào khỏi gốc tự do.
- Kháng khuẩn, kháng nấm: Ức chế vi khuẩn E. coli, Staphylococcus aureus.
- Chống co giật: Giảm triệu chứng động kinh.
- Giải độc: Thanh lọc cơ thể, làm sạch gan.
- Chống nọc rắn độc: Trung hòa nọc độc của một số loài rắn.
- Hỗ trợ điều trị ung thư: Nghiên cứu trên chuột cho thấy tác dụng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư.
Bài Thuốc Từ Cây Mắc Cỡ
Dưới đây là một số bài thuốc dân gian sử dụng cây mắc cỡ:
- Giảm đau dạ dày: Lấy 10-20g lá tươi, giã nát, pha với nước ấm hoặc mật ong uống trước bữa ăn.
- Giảm đau nhức xương khớp: Sắc 20-30g lá khô với nước uống trong ngày.
- Kiểm soát đường huyết: Dùng 10-15g rễ khô, nghiền bột, pha nước uống.
- Hỗ trợ điều trị viêm đường tiết niệu: Sắc 20-30g lá tươi với nước uống.
Cây mắc cỡ khô
Cây Mắc Cỡ Trong Làm Đẹp
Cây mắc cỡ còn được ứng dụng trong làm đẹp với các tác dụng:
- Làm sạch da, trị mụn.
- Tái tạo da, chống lão hóa.
- Làm dịu da, giảm viêm.
- Làm trắng da, mờ thâm sẹo.
Bạn có thể sử dụng các sản phẩm chứa chiết xuất cây mắc cỡ như kem dưỡng, sữa rửa mặt.
Đối Tượng Sử Dụng Cây Mắc Cỡ
Cây mắc cỡ phù hợp với những người:
- Mất ngủ, khó ngủ.
- Bị động kinh.
- Đau nhức xương khớp.
- Nóng gan do uống nhiều rượu bia.
Cách Dùng Cây Mắc Cỡ
- Sắc nước uống: 6-12g lá khô sắc uống mỗi ngày trước khi đi ngủ.
- Đắp ngoài da: Giã nát lá tươi đắp lên vết thương.
- Sắc rễ uống: 200g rễ thái mỏng sắc uống mỗi ngày để trị sốt rét, hen suyễn, hoặc dùng để gây nôn.
Lưu Ý Khi Sử Dụng Cây Mắc Cỡ
- Không dùng cho người suy nhược cơ thể, thể hàn, phụ nữ mang thai.
- Không dùng chung với cây Mimosa.
- Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng, đặc biệt là khi đang dùng thuốc khác.
FAQ về Cây Mắc Cỡ
1. Cây mắc cỡ có độc không?
Hiện chưa có nghiên cứu nào về tác hại của cây mắc cỡ. Tuy nhiên, cần sử dụng đúng liều lượng và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
2. Cây mắc cỡ có thể mua ở đâu?
Bạn có thể tìm mua cây mắc cỡ khô tại các cửa hàng bán dược liệu.
3. Cây mắc cỡ có thể trồng tại nhà được không?
Có, cây mắc cỡ dễ trồng và chăm sóc. Bạn có thể trồng bằng hạt hoặc giâm cành.
4. Cây mắc cỡ có tác dụng phụ nào không?
Một số tác dụng phụ có thể gặp khi sử dụng cây mắc cỡ là dị ứng, tiêu chảy. Nếu gặp bất kỳ tác dụng phụ nào, hãy ngừng sử dụng và tham khảo ý kiến bác sĩ.
5. Cây mắc cỡ có thể dùng cho trẻ em không?
Nên thận trọng khi sử dụng cây mắc cỡ cho trẻ em. Tốt nhất nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
Kết Luận
Cây mắc cỡ, loài cây tưởng chừng như đơn giản, lại chứa đựng nhiều công dụng quý giá cho sức khỏe và làm đẹp. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về cây mắc cỡ. Hãy luôn lựa chọn những sản phẩm từ thiên nhiên, nguyên chất như Isito để chăm sóc sức khỏe cho bản thân và gia đình.
